แจ่วบองเป็นอาหารหลักของชาวอีสาน สำหรับติดตัวไปไร่ ไปนา และเป็นเครื่องจิ้มหลักในสำรับกับข้าว เพื่อช่วยเพิ่มรสในการรับประทานอาหาร แจ่วบอง ประกอบด้วย ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด พริก กระเทียม หอมแดง ปลาร้า มีรสชาติเข้มข้น และสามารถเก็บไว้รับประทานได้หลายวัน
คุณค่าทางโภชนาการ
สมุนไพรที่เป็นส่วนประกอบของแจ่วบอง ล้วนแต่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น ข่าเป็นยาขับลมในลำไส้ แก้บิด ท้องอืด โรคหืด ขับเสมหะ และโรคหลอดลมอักเสบ ตะไคร้ช่วยบรรเทาอาการปวดตามบั้นเอว ช่วยย่อยอาหาร มีวิตามินเอ บี 1 บี 2 แคลเซียม เส้นใยอาหาร และฟอสฟอรัส แคลเซียม ธาตุเหล็ก เส้นใยอาหาร และฟอสฟอรัส ส่วนใบมะกรูดช่วยขับลม แก้จุกเสียด แก้ลมวิงเวียน น้ำมะกรูดแก้เลือดออกตามไรฟัน และยังมีเบต้าแคโรทีน วิตามินซีส่วนผสม
ปลาร้าปลาช่อน 1 ถ้วย
หัวหอมแดงซอยละเอียด 10 หัว
พริกขี้หนูสวนซอย 20 เม็ด
ตะไคร้ซอยละเอียด 2 ต้น
ใบมะกรูดหั่นฝอย 2 ช้อนโต๊ะ
ข่าสับละเอียด 2 ช้อนโต๊ะ
วิธีการทำ
1. ปลาร้ามาล้างให้สะอาด เลาะก้างทิ้ง ใช้แต่เนื้อปลาร้าเท่านั้น2. สับปลาร้าให้ละเอียดก่อน จากนั้นใส่ข่าสับ ใบมะกรูด ตะไคร้ ตามลงไป สับปลาร้าไปอีกจนเข้ากันดี
3. ตักปลาร้าสับใส่ถ้วย ใส่น้ำมะกรูด หัวหอมซอย พริกขี้หนูซอย คลุกเคล้าให้เข้ากันดี
4. เสิร์ฟพร้อมผักสด เช่น แตงกวา ถั่วผักยาว ผักชีลาว มะเขือเปราะ